Vzw versus feitelijke vereniging
in
Als je met verschillende personen een muziekevenement wil organiseren, sta je best even stil bij je statuut als organisator. Het is niet altijd nodig om een rechtspersoon, bijvoorbeeld een vzw, op te richten. Je kan ook samenwerken als een feitelijke vereniging.
Wat is het doel van je evenement?
Om te beslissen of je best een vzw opricht of niet, moet je stilstaan bij wat jij of je vereniging willen bereiken met het evenement. Wanneer twee of meer personen het idee ontwikkelen om gezamenlijk een bepaald belangeloos doel te verwezenlijken of overeenkomen om regelmatig een aantal initiatieven te nemen, dan ben je sowieso al een feitelijke vereniging.
In onderstaande gevallen gaan we er dus vanuit dat je organiseert met meer dan twee personen.
Vzw met als hoofddoel evenementen organiseren
Als jouw vzw het organiseren van evenementen als hoofddoel neemt, heeft dat niet alleen fiscale gevolgen. Ook binnen de wetgeving op private veiligheid wordt er een onderscheid gemaakt.
Verenigingen mogen eigen medewerkers inzetten voor security, weliswaar na toestemming van de burgemeester, terwijl vzw’s die als hoofddoel hebben evenementen organiseren dat niet mogen. Zij moeten beroep doen op een externe firma ofwel zelf een interne bewakingsdienst opzetten.
Wat is een rechtspersoon?
Juridisch gezien zijn er twee soorten rechtssubjecten: natuurlijke personen en rechtspersonen.
Natuurlijke personen zijn mensen zoals jij en ik. Natuurlijke personen hebben elk een eigen naam, geboortedatum- en plaats, rijksregister en rechten en plichten als burger. Als natuurlijke persoon kan je zelfstandig contracten afsluiten en ben je de eindverantwoordelijke. Natuurlijke personen die zich samen verenigingen zonder een juridische structuur vormen een feitelijke vereniging.
Rechtspersonen zijn verschillende natuurlijke personen samen in een vereniging of organisatie door middel van een juridische structuur (bv. vzw). Een rechtspersoon heeft ook zijn eigen identiteit, een rechtspersoonlijkheid. Die bestaat uit de naam van de organisatie, de oprichtingsdatum – en plaats, de maatschappelijke zetel en een uniek ondernemingsnummer.
Als rechtspersoon heb je ook specifieke rechten en plichten. Wij richten ons op de vzw-vorm en de verplichtingen voorgeschreven in de vzw-wet.
De verschillen en voor- en nadelen tussen een feitelijke vereniging en een vzw
De rechtsvorm van de vzw biedt soms voordelen (rechtspersoonlijkheid, duidelijk geheel van regels…). Maar die voordelen hebben ook een keerzijde: als je een vzw wil oprichten, moet je een aantal formaliteiten vervullen, die kosten meebrengen ook hangen er jaarlijks verschillende verplichtingen aan vast.
We zetten de verschillen tegenover elkaar zodat de voor- en nadelen kunnen afgewogen worden.
| Vzw | Feitelijke vereniging | |
|---|---|---|
| Rechtspersoonlijk-heid | Een vzw heeft rechtspersoonlijkheid. | Een feitelijke vereniging is een vereniging zonder rechtspersoonlijkheid, en komt voort door een samenwerking tussen twee of meerdere natuurlijke personen. |
| Statuten | Verplichte opmaak van statuten | Niet verplicht, maar wel aangeraden om een minimum aan afspraken op papier te zetten.
|
| Contracten | Een vzw kan als rechtspersoon contracten aangaan. De rechtspersoon is dan aansprakelijk en niet de ondertekenaar zelf (als je alle verplichtingen naleeft). | Een feitelijke vereniging kan geen contracten of verbintenissen aangaan. Contracten moeten steeds persoonlijk aangegaan worden door een lid. Dat lid is ook persoonlijk verantwoordelijk voor het naleven van het contract.
Wel kan er aan een bepaalde personen volmacht/mandaat gegeven worden voor het afsluiten van contracten. Dat moet dan liefst op papier staan. |
| Bezittingen | Een vzw kan eigen bezittingen hebben en inkomsten verwerven, op voorwaarde dat ze geïnvesteerd worden in de werking. | Een feitelijke vereniging heeft geen juridische grond, ze kan geen eigendommen bezitten.
Als er toch bezittingen zijn, zijn die in principe eigendom van de leden in onverdeeldheid. |
| Boekhouding | Een vzw moet een boekhouding voeren en ook een jaarrekening opstellen, goedkeuren en neerleggen. | Niet verplicht, wel aangeraden om een vorm van kasboekhouding bij te houden.
Meestal heeft een feitelijke vereniging ook een eigen bankrekening. Daarvoor wordt meestal een schriftelijke overeenkomst gevraagd die het bestaan en de omvang van de feitelijke vereniging bewijst. |
| Kosten | Een vzw oprichten, statuten aanpassen, of een wijziging van de raad van bestuur doorgeven kost geld aan publicatiekosten. Alle tarieven kan je hier terugvinden. | Een feitelijke vereniging oprichten en beheren kost geen geld.
Vanaf het moment dat je (meer dan eenmalig) samenwerkt rond een bepaald belangeloos doel, ben je in principe een feitelijke vereniging. |
| Fiscaal – inkomsten | Een vzw moet jaarlijks haar inkomsten aangeven in de rechtspersonenbelasting of in sommige gevallen in de vennootschapsbelasting. Een vzw is onderworpen aan de patrimoniumtaks (vaak nul-aangifte). |
Strikt genomen (wettelijk) is men verplicht om de kosten en opbrengsten te verdelen onder de leden van de feitelijke vereniging. Die leden moeten het bekomen bedrag ieder voor zich opnemen in hun personenbelasting.
In de praktijk gebeurt dat meestal niet en is er een soort systeem gegroeid waarbij er wordt vooropgesteld dat, als in die feitelijke vereniging de financiële activiteiten goed worden afgescheiden van de privévermogens van de leden, de cijfers van de feitelijke vereniging een systeem op zich blijven dat uiteindelijk nergens wordt aangegeven aan de belastingen. De belastingcontroleur zou dus mogelijks wel kunnen oordelen dat je als organisator de opbrengst had moeten aangeven via je personenbelasting. |
| Btw | Btw-plichtig wanneer btw-plichtige activiteiten worden uitgeoefend.
Mogelijkheid van vrijstelling op basis van artikel 44 uit het btw-wetboek. Mogelijkheid van gebruik van kleine ondernemingsregeling bij minder dan 25.000 euro omzet. |
Een feitelijke vereniging is ook btw-plichtig wanneer ze btw-plichtige activiteiten uitoefent.
Probleem: een feitelijke vereniging kan geen btw-nummer aanvragen omdat ze geen ondernemingsnummer heeft. Dus: Dan zou één van de leden zelfstandige moeten worden én een ondernemings- en btw-nummer moeten aanvragen. |
| Aansprakelijkheid | De vzw is aansprakelijk, niet de leden leden (als je je houdt aan alle verplichtingen).
Dit uiteraard op voorwaarde dat er geen fraude wordt gepleegd en de vereniging geleid wordt volgens het principe van ‘voorzichtig en redelijk persoon’. Schuldeisers kunnen de leden van de vereniging niet op hun privévermogen aangespreken. Het vermogen en de bezittingen van een vzw zijn volledig eigendom van de vereniging en worden duidelijk onderscheiden van het vermogen en de bezittingen van de effectieve leden. |
De leden zijn dus hoofdelijk (persoonlijk) aansprakelijk.
Wordt er schade veroorzaakt aan derden of maak je verlies met je activiteiten, dan kunnen alle personen die aan het evenement meewerken aansprakelijk gesteld worden om op te draaien voor het verlies. |
| Verzekeringen | De wettelijk verplichte verzekeringen die je organisatie moet afsluiten:
Er kunnen nog andere verzekeringen nodig of verplicht zijn, afhankelijk van de activiteiten van de organisatie. |
Er kunnen nog andere verzekeringen nodig of verplicht zijn, afhankelijk van de activiteiten van de organisatie. De verzekeraar kan een probleem zien als de omvang van de feitelijke vereniging niet duidelijk is en hij niet weet wie en wat hij exact verzekert. Daarom is het belangrijk om de omvang van de feitelijke vereniging op papier te zetten. |
Wanneer kiezen voor een vzw?
-
Wanneer is het vzw-statuut niet noodzakelijk?
- Je vereniging sluit enkel beperkte contracten.
- De activiteiten van je vereniging vinden plaats gedurende een korte periode van het jaar, bijvoorbeeld één feestweekend of toernooi per jaar.
- Het gaat om eenmalige, kleinschalige activiteiten.
- Je vereniging bezit geen onroerend goed (bijvoorbeeld gebouwen).
-
Wanneer kies je er best wel voor om een vzw te worden?
- Je vereniging sluit vaak overeenkomsten die belangrijke financiële engagementen inhouden.
- Het gaat om eenmalige initiatieven, of initiatieven die jaarlijks terugkeren, waar een groot budget mee gemoeid is.
- Je vereniging wil in eigen naam onroerende goederen in eigendom bezitten.
- Je vereniging wil beschikken over aanzienlijke kapitalen of ze ontvangt belangrijke kapitalen.
- Je vereniging wil erkend worden en/of vraagt subsidies. Vaak stelt de overheid dan als voorwaarde dat je vereniging rechtspersoonlijkheid heeft.
- Je loopt een groter financieel risico dan het bedrag dat op je rekeningen staat. Ook als je op het vlak van aansprakelijkheid grote risico’s loopt – een risicofuif, een aanzienlijk aantal bezoekers… – kies je best voor de vzw-structuur.
Kies je voor een vzw structuur?
In dit artikel kan je lezen hoe je een vzw moet oprichten.