Herbruikbare bekers, bestek en borden

Wie eten en drank serveert op zijn evenement staat voor een enorme potentiële afvalberg. Om die afvalberg in te dijken, is er een wetswijziging in het leven geroepen. Door die wetswijziging geldt er sinds 1 januari 2020 een verbod voor organisatoren van evenementen om drank te serveren in wegwerpverpakkingen. Tenzij de organisator een systeem kan voorzien waar 95% van de wegwerpverpakkingen gescheiden wordt voor recyclage. Lokale overheden zijn zelfs verplicht om volledig herbruikbaar te werken. Daarom zijn lokale besturen voor lokale verenigingen de ideale partner in dit verhaal.

Vanaf 15 juni 2023 is het zelfs volledig verboden om dranken te serveren in wegwerpbekers. Het gebruik van petflessen en blikjes is wel nog toegestaan wanneer de organisator kan aantonen dat minstens 95% gerecycleerd wordt.

Herbruikbare bekers zijn dus de toekomst van muziekevenementen. Naast dat ze milieuvriendelijker zijn zorgen ze ook voor minder zwerfvuil en minder opruimwerk. Wij helpen je graag verder met hoe je het best met de wijziging omgaat.

Wetgeving

Evenementen niet georganiseerd door de overheid

Het is verboden om drank te serveren in wegwerpbekers en voeding te serveren in wegwerpservies. Het gebruik van wegwerpmaterialen zoals petflessen en blikjes is wel nog toegestaan wanneer 95% van de wegwerpverpakkingen worden gesorteerd. Dit moet je als organisator zelf kunnen bewijzen. Let op: Vanaf 1 januari 2025 is al het gebruik van wegwerp materiaal volledig verboden.

Wanneer je werkt met herbruikbare bekers, is het verplicht om een systeem te voorzien waarmee je garandeert dat minstens 90% van het materiaal terug wordt ingezameld voor hergebruik. Dit is de verantwoordelijkheid van de eventorganisator.  

Die recyclage is een enorm zware opgave als organisator en zal in de praktijk wellicht tijd- en geldrovender zijn dan overschakelen naar herbruikbare bekers. Wij raden daarom ook aan om in te zetten op de implementatie van herbruikbare bekers. Is je evenement kleinschalig en rustig (denk aan een huiskamerconcert) kan je uiteraard ook altijd werken met glazen. Denk daarbij uiteraard ook aan de veiligheid.

Evenementen georganiseerd door overheden

Lokale overheden zijn verplicht om zowel in hun interne werking als op evenementen die zij zelf organiseren gebruik te maken van herbruikbare bekers en wegwerpborden/-bestek. Overheden hebben geen uitzonderingsregel en moeten verplicht met herbruikbaar materiaal werken.

Controle op de wetgeving

Op lokaal niveau zullen gemachtigde toezichthouders worden aangesteld overeenkomstig met het handhavingsdecreet, bijvoorbeeld een bevoegde milieuambtenaar die gas-boetes kan uitschrijven.  Het is mogelijk dat ook de lokale politie hierop zal controleren, afhankelijk van het lokale politiereglement

Wat kan je doen als organisator?

  • 1

    Neem contact op met je lokale overheid

    Lokale overheden kunnen zelf of via de intercommunale afvalbeheer (op de website van Fost Plus kan je nagaan welke intercommunale dit is voor je regio) herbruikbare bekers aankopen/huren. Ook kan de lokale overheid de verbinder zijn tussen de lokale verenigingen onderling.

    Sommigen steden/gemeenten bieden een huursysteem aan. Neem contact op met de vrijetijdsdienst!

  • 2

    Gebruik de bekers & bestek wegwijzer

    Via de wegwijzer die OVAM maakte, kan je door enkele vragen over je evenement te beantwoorden een advies op maat krijgen over hoe je het praktisch gebruik (inzamelen, afwas, hoeveelheid, enz…) van herbruikbare bekers kan implementeren.

  • 3

    Neem onze aandachtspunten erbij

    Verder in dit artikel vind je allerhande aandachtspunten die je op weg helpen bij de praktische organisatie.

Wat kan je doen als lokale overheid om lokale verenigingen te ondersteunen?

Als lokale overheid ben je in dit duurzaam verhaal de ideale partner voor je lokale verenigingen. Voor veel jeugd(werk)verenigingen is deze nieuwe regelgeving financieel en op vlak van vrijwilligersinzet een grote uitdaging. Ondersteun hen hierbij om er een sterk verhaal van te maken.

  • Zelf bekers aanbieden – of via de intercommunale afvalverwerking

    Als lokale overheid kan je zelf bekers (gratis) ter beschikking stellen aan je verenigingen en ze die via het evenementenloket laten aanvragen. Veel lokale overheden werken dan bijvoorbeeld samen met sociale werkplaatsen voor de reiniging.

    Daarnaast zijn er intercommunales voor afvalbeheer (= een intergemeentelijke maatschappij die zorgt voor de afvalverwerking van enkele verenigde steden en gemeentes) die bekers ter beschikking stellen voor lokale organisatoren. In de meeste gevallen is dat wel betalend. Zeker voor kleinere steden en gemeentes zijn dit interessante kansen. Ga dus zeker na hoe het zit bij de intercommunale verantwoordelijk voor jouw grondgebied.

  • Financiële ondersteuning

    Reik subsidies uit om verenigingen te helpen en de financiële impact van deze wetgeving te beperken.

  • Informeren

    Informeer je lokale verengingen over deze nieuwe wetgeving en hoe ze dit kunnen implementeren in hun evenementen. Op de website van OVAM kan je presentaties raadplegen die je bijvoorbeeld kan gebruiken op een informatieavond.

  • Samenbrengen van lokale organisatoren

    Breng je lokale organisatoren samen en bespreek de noden. Misschien hebben organisaties al herbruikbare bekers en kunnen ze die kosteloos uitlenen aan andere verenigingen?

Praktische aandachtspunten

  • Waar vind je herbruikbare bekers?

    Organiseer je éénmalig of maar enkele keren (per jaar) een evenement, dan is het niet duurzaam en niet aan te raden om zelf bekers aan te kopen. Daarom kies je er best voor om bekers voor je evenement te huren. Momenteel is de markt hiervoor nog volop in ontwikkeling. Je doorneemt best volgende opties en weegt ze elk goed af op maat van jouw evenement.

    • Vraag na bij je stad of gemeente of zij herbruikbare bekers ter beschikking stellen voor hun lokale verenigingen
    • Vraag na bij je lokale intercommunale rond afvalbeheer (= een intergemeentelijke maatschappij die zorgt voor de afvalverwerking van enkele verenigde steden en gemeentes) of zij een aanbod hebben voor lokale verengingen
    • Vraag na bij je lokale brouwer of drankenleverancier of zij bekers kunnen aanbieden
    • Er komen meer en meer private aanbieders op de markt. Bij OVAM kan je een recente lijst aanvragen met aanbieders en hun tarieven vergelijken.
  • Hoeveelheid bekers

    Door de wegwijzer van OVAM te gebruiken kan je ruw berekenen hoeveel bekers je best huurt voor je evenement op basis van enkele criteria (zelf afwassen of niet, snel of traag event …).

    Hou vooral ook per evenement goed bij hoeveel bekers je huurt en maak na je evenement een evaluatie op zodat je daarmee rekening kunt houden tijdens de volgende editie.

  • Reinigen en afwassen

    Herbruikbare bekers was je op dezelfde manier af zoals glazen. Enkel het droogproces bij herbruikbare bekers duurt langer. Ook als de bekers machinaal worden afgewassen, duurt het droogproces langer en moet je rekening houden met de warmte die de bekers overnemen. Het grootste aandachtspunt ligt bij de laatste afwas voor stockage: die bekers moeten voldoende droogtijd hebben alvorens ze opnieuw worden gestockeerd, zo niet kunnen bacteriën zich gaan ophopen.

  • Stockeren tijdens het evenement

    Herbruikbare bekers nemen meer plaats in dan wegwerpbekers. Het is dus belangrijk dat je voldoende opslagruimte backstage voorziet. Herbruikbare bekers die eenmalig worden gebruikt op je evenement en dus niet worden gewassen op het evenement, vereisen 6 tot 25 keer meer plaats dan wegwerpbekers. Wanneer je wél ter plekke bekers afwast, zal er 2 tot 6 keer meer plaats nodig zijn. Hou daarbij natuurlijk ook rekening dat je wasstand zelf ook plaats in neemt. Op één europallet (80x120cm) passen tot 8.000 in elkaar gestapelde herbruikbare bekers.

  • Waarborgsysteem

    Om je bezoekers respectvol te laten omgaan met herbruikbare bekers, werk je best met een waarborgsysteem. Zo zullen bezoekers de bekers niet meenemen naar huis of cash zomaar laten rondslingeren zoals vaak bij wegwerpbekers het geval is. Je kan werken met een cash systeem of een jeton systeem waarbij een bezoeker aan de bar een euro of een jeton extra betaalt als waarborg voor de beker.

    Tips:

    • Zet de waarborg hoog genoeg (minimum één euro voor gewone bekers en drie euro voor bekers voor speciaalbieren).
    • Voorzie altijd de mogelijkheid om bekers in te ruilen voor geld
    • Hou de inzamelstand langer open dan de bar
    • Bij grotere evenementen scheid je de inzamelstand best van de rij van de bar
    • Voorzie bij de uitgang een doneerstand voor bekers wanneer bezoekers niet willen wachten om hun bekers in te leveren.
  • Je team organiseren

    Werken met herbruikbare bekers vergt een inspanning van je organisatieteam. Zorg dat medewerkers goed gebrieft zijn over hun taken zodat ze op de hoogte zijn van het praktische gang van zaken (inzamelen, afwassen, waarborgsysteem …). Bij grotere evenementen kan je opteren om een bekerverantwoordelijke aan te stellen om alles te monitoren.

  • Communiceren naar je bezoekers

    Zeker als je voor het eerst met herbruikbare bekers op je evenement werkt, vraagt het niet alleen voor jezelf als organisator maar ook voor je bezoeker een andere mindset. Communicatie hierover is dus heel belangrijk.

    Voor het evenement:

    • Vermeld het op je website en sociale media
    • Vermeld het op toegangsticket

    Tijdens het evenement:

    • Zorg dat bezoekers weten waar ze bekers inruilen door een goede en zichtbare signalisatie (inruilstand en/of een lege beker geven aan de bar)
    • Werk met spandoeken of schermen waar het proces duidelijk vermeld is

Meer informatie

Meer informatie over duurzaam organiseren vind je op de kennisbank van Ecofest. Enkele interessante documenten:

  • Infofiches

    In deze Infofiches  over het gebruiken van een herbruikbare beker geeft men een bondig antwoord op vragen als: ‘Waar haal ik mijn beker? Hoe communiceer ik over mijn systeem?’

  • Handleiding

    In deze Handleiding voor de herbruikbare beker vind je diepgaande uitleg en antwoord op specifieke vragen.

  • Stappenplan

    In dit stappenplan legt men stap voor stap uit per type evenement, waarmee je rekening moet houden bij het gebruik van herbruikbare bekers tijdens jouw eigen evenement.

  • Beeld Nikki Lucy